کیفیت برتر زندگی شهری به معنی بهبود محیط زندگی بر اثر ارتقای کیفی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، کالبدی، و جغرافیایی است که بر روند توسعه ی زندگی فردی و اجتماعی در شهر اثر میگذارد و سنجش کیفیت زندگی مستلزم در نظر گرفتن همه ی این ابعاد است. در این بین کیفیت مسکن یکی از بنیادیترین نیازها و از جمله ملزومات سنجش کیفیت زندگی در شهر است. در پژوهش حاضر، با بهرهگیری از پرسشنامه و طرح سؤالات باز در زمینه ی کیفیت زندگی و به طور مشخص کیفیت مسکن شهری، دغدغههای شهروندان اصفهانی در خصوص کیفیت مسکن شناسایی و توصیف شده است. نمونه ی مورد مطالعه 1806 نفر از شهروندان 15 تا 65 سال است که، با استفاده از نمونهگیری خوشهای، اطلاعات مورد نیاز از آنها جمعآوری شده است. بعد از تحلیل یافتهها، با استفاده از آمارهای توصیفی و تحلیل مضمونِ (پاسخهای دادهشده به سؤالات باز) مشخص شد که در بین 17 بعد کیفیت زندگی عرضهشده به شهروندان برای زندگی در شهر اصفهان، کیفیت مسکن، بعد از شغل و درآمد، اولویت دوم را دارد و از جمله ی مهمترین دغدغههای شهروندان اصفهانی محسوب میشود. همچنین از نظر شهروندان مشارکتکننده در تحقیق، مسکن باکیفیت برساخته ی چهار مضمون مدیریتی مسکن (سیاستها، قوانین، و بودجه و اعتبارات)، اقتصادی (هزینهها و بازار مسکن)، کالبد مسکونی (نو بودن، بزرگ بودن، و داشتن تأسیسات سالم)، و محله ی مسکونی (فراخ و نو، آرام، امن، زیبا، تمیز، دارای همسایگی رضایتبخش و دسترسی داشتن به خدمات عمومی) است.

این پژوهش، به بررسی رفتار مطلوب اجتماعی و استدلال اخلاقی ایثارگران (جانبازان و آزادگان) هشت سال دفاع مقدس و دیگر شهروندان اصفهانی می پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل ایثارگران (جانبازان و آزادگان) هشت سال دفاع مقدس و دیگر شهروندان اصفهانی در سال 1388 بوده است. برای انجام این پژوهش با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده 80 نفر از شهروندان 20 سال به بالا در شهر اصفهان گزینش شدند. چهل نفر از این شهروندان را ایثارگران هشت سال دفاع مقدس (20 نفر آزاده و 20 نفر جانباز) و 40 نفر دیگر را شهروندان دیگر در شهر اصفهان تشکیل دادند. نمونه آماری این پژوهش با استفاده از آزمون استدلال اخلاقی کلبرگ که شامل سه داستان است و هرکدام از این داستان ها معماهای اخلاقی را مطرح می کند و همچنین، آزمون رفتارهای مطلوب اجتماعی که شامل 14 سوال پژوهشگر ساخته، ارزیابی شدند. داده های حاصل از این ارزیابی ها به وسیله نرم افزار SPSS ویرایش 16و با استفاده از آزمون های همبستگی و تحلیل کواریانس بررسی شد. نتایج نشان داد که میان سطح استدلال اخلاقی و میزان رفتارهای مطلوب اجتماعی همبستگی معناداری وجود دارد (r=0.73 و p=0.001). همچنین، سطح استدلال اخلاقی و میزان رفتارهای مطلوب اجتماعی در ایثارگران (جانبازان و آزادگان) هشت سال دفاع مقدس از دیگر شهروندان اصفهانی به طور معنی داری بالاتر است (p=0.001)، اما مقایسه سطح استدلال اخلاقی و رفتارهای مطلوب اجتماعی در دو گروه جانبازان و آزادگان هشت سال دفاع مقدس با یکدیگر معنی دار نیست (p=0.93 و p=0.126). استدلال اخلاقی جامعه پسند در نظریه کلبرگ نشان دهنده رابطه اخلاق و رفتار اجتماعی مطلوب است.

محله به عنوان یک مکان-رفتار مهم، علاوه بر ظرفیت های فراوان اجتماعی، فرهنگی و کالبدی، نقش شایان توجهی در محله گزینی و گرایش به سکونت دائم شهروندان بر عهده دارد. پرداختن به این مهم از موضوعات اساسی در حیات اجتماعی بافت های تاریخی به شمار می آید؛ به گونه ای که متناسب با میزان و عمق شناخت از معیارهای محله گزینی، مسکن پذیری نیز از دوام و پایداری بیشتری برخوردار خواهد شد. پژوهش با طرح این پرسش که شاخصه های محله گزینی در بافت تاریخی شهر اصفهان چیست و آیا با جابه جایی مکان، شاخصه های محله گزینی نیز تغییر می کند؟ در پی آن است که به مؤلفه های مؤثر در انتخاب محله و شناسایی شاخصه های مکان گزینی در بافت تاریخی اصفهان دست یابد. روش پژوهش کیفی و در حوزه روش شناسی متکی به توصیف و تحلیل است. بدین منظور، سه محله درب امام، علیقلی آقا و جلفا در بافت تاریخی اصفهان مبتنی بر ماتریس گولر انتخاب شده و چهار شاخصه اصلی در محله گزینی یعنی امنیت، همسایگی سازگار، دسترسی به مرکز خرید و دسترسی به شبکه حمل ونقل عمومی، در نمونه ای با تعداد 90 نفر، مورد پرسش قرارگرفته و از طریق آزمون لیکرت دیدگاه پرسش شوندگان سنجش شده است؛ سپس با روش AHP، شاخصه های محله گزینی در محله های منتخب، ارزیابی شده و ضرایب اهمیت هر یک از شاخصه ها محاسبه و تحلیل شده است. استنتاج ها نشان می دهد که شاخصه امنیت بالاترین رتبه را در بین شاخصه ها کسب نموده است. همسایگی سازگار، دسترسی به مرکز خرید و شبکه حمل ونقل عمومی اولویت های مهم بعدی محله گزینی از سوی ساکنان تعیین شده اند و از این حیث، محله علیقلی آقا بالاترین رتبه در میان محله های بررسی شده را به خود اختصاص داده است.

مردم جامعه بیشتر از آنکه از نابرابری واقعی رنج ببرند، از احساس ذهنی یا نابرابری ادراک شده رنج می برند. برای تبیین موضوع، در این پژوهش به دنبال بررسی عوامل اجتماعی موثر بر احساس نابرابری های اجتماعی بوده و سعی کردیم به این پرسش پاسخ دهیم: عوامل اجتماعی موثر بر احساس نابرابری اجتماعی در شهر اصفهان کدامند؟ این تحقیق از نظر کنترل شرایط پژوهش از نوع روش ترکیبی یا آمیخته(پیمایشی و نظریه زمینه ای) است. جامعه آماری بررسی حاضر کلیه شهروندان 18 سال و بالاتر ساکن شهر اصفهان هستند. حجم نمونه برطبق فرمول کوکران 400 نفر بوده است که با روش نمونه گیری تصادفی متناسب با حجم انتخاب شدند. داده ها با پرسشنامه پژوهشگر ساخته ای متشکل از 28 گویه برای متغیرهای مستقل و18 گویه برای احساس نابرابری اجتماعی(متغیر وابسته) جمع آوری شد. تامین روایی سوالات پرسش نامه از طریق روش اعتبار صوری انجام شد و برای اطمینان از کیفیت ابزار، پژوهشگر با دو ملاک پایایی و اعتبار اقدام به بررسی آن کرد. برای بررسی پایایی از پایایی بازآزمایی استفاده شد که میزان 99 درصد پایایی بدست آمده حاکی از پایایی بسیار بالای ابزار بود. برای بررسی اعتبار، از اعتبار محتوا(برطبق فرمول سن اچ لاوشه - ضریبCVR) استفاده شد که ضریب CVR معادل 68 درصد بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تی مستقل، استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، تفاوت معناداری بین احساس نابرابری اجتماعی و متغیرهای فرصت های اجتماعی، محدوده جغرافیایی و برنامه های رسانه ای وجود دارد. اما بین احساس نابرابری اجتماعی و متغیرهای قومیت، دین، پایگاه های اجتماعی و سطوح تحصیلات، تفاوت معناداری وجود ندارد.

احساس امنیت اجتماعی در جامعه زمینه را برای سازگاری بین گروه های اجتماعی، قومی، دینی و نژادی مختلف (باتوجه به تنوع این شاخص ها در کشور ما) فراهم و فضای اجتماعی امن تری برای تعاملات اجتماعی گروه ها با یکدیگر ایجاد می کند. به عبارت دیگر، در صورت تامین احساس امنیت اجتماعی در جامعه، برای گروه های مختلف منتسب به هویت های گوناگون، امنیت ایجاد خواهد شد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان تاثیر مدیریت افکار عمومی بر احساس امنیت اجتماعی شهروندان اصفهان و جامعه آماری آن، شامل کلیه افراد با بیش از 15 سال در سال های 94-95 است. روش تحقیق دو شیوه اسنادی و پیمایشی بوده و حجم نمونه با استفاده از نرم افزار 375Sample Power نفر برآورد شده است. همچنین، شیوه نمونه گیری سهمیه ای متناسب با حجم، بر اساس متغیرهای گروه سنی و جنس و محل سکونت بوده است و نتایج به دست آمده نشان می دهد عواملی مانند رهبران فکری، تبلیغات، گروه های فشار سودطلب و آرمان گرا و استفاده از رسانه های داخلی بر احساس امنیت اجتماعی افراد مدنظر به صورت مستقیم و معنادار و شایعات، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و رسانه های خارجی بر این احساس، به شیوه معکوس و معنادار تاثیر دارند.

ویروس کرونا، نه تنها موجودیت زیستی آدمی را تحت تأثیر قرار داده است، بلکه هستی اجتماعی ما را نیز زیر فشارهای سهمگین هراس پزشکی‎شده و جدایی گزینی های اجتماعی تهدید کرده است. این بیماری همه گیر منجر به تلفات گستردۀ زندگی و یک بحران اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بی سابقه، با تأثیرات اجتماعی گسترده ای شده است. هدف از تحقیق حاضر، واکاوی تجربۀ زیستۀ شهروندان اصفهانی از پیامدهای ویروس کرونا بر زندگی آن ها و تأثیر این اپیدمی بر بازاندیشی تجربه شده در این دوران است. تحقیق حاضر، از روش کیفی پدیدارشناسی بهره برده است.  بدین منظور 30 نفر از شهروندان اصفهانی در گروه های سنی، شغلی و پایگاهی متفاوت به روش نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شده و مورد مصاحبه عمیق نیمه-ساختاریافته قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شد. تفسیر مشارکت‎کنندگان از هم زیستی با شرایط حاصل از همه‎گیری کووید 19 گویای آن است که برهم کنشی اجتماعی شهرنشینان با شرایط کرونایی در درون بافت فرهنگی و اقتصادی کلان شهر اصفهان، کنشگران را به تغییرات، بازاندیشی ها و بازتنظیمی‎هایی در ظرفیت های فکری و تأملی خود و نظم اجتماعی حاکم بر زندگی روزمره‎شان سوق داده است. پنج مقولۀ «تغییر سبک زندگی»، «بازاندیشی معنایی»، «تقویت باهم بودگی اجتماعی»، «رشد فرهنگ دیجیتالی» و «بی‎اعتمادی نهادی»، مهم ترین تجارب شهروندان اصفهانی از زیست در شرایط کرونایی بوده است.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه نگرش زیست محیطی و مصرف پایدار است. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، پیمایشی در بین 981 نفر از ساکنان 18 ساله و بالاتر شهر اصفهان انجام شده است. برای سنجش نگرش زیست محیطی از مقیاس پارادایم جدید زیست محیطی (NEP) و برای سنجش مصرف پایدار از ده گویه استفاده شده است. داده ها با استفاده از نرم افزارهایSPSS  وAMOS  مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج نشان دهنده اعتبار مقیاس پاردایم جدید زیست محیطی در ارزیابی نگرش زیست محیطی بزرگسالان شهر اصفهان است. یافته­ها نشان داده که همبستگی معناداری به میزان 295/0 بین نگرش زیست محیطی و مصرف پایدار وجود دارد. هرچه نگرش زیست محیطی افراد بهتر باشد کنش های از لحاظ زیست محیطی مناسب تری انجام می دهند. هم چنین افراد با سطح تحصیلات دانشگاهی نسبت به افراد با تحصیلات دیپلم و پایین تر کنش های مصرفی پایدارتری دارند و زنان کنش های مصرفی پایدارتری نسبت به مردان انجام می دهند. افرادی که مالک منزل شخصی هستند، نسبت به مستأجران کنش های مصرفی پایدارتری دارند. نتایج رگرسیون خطی چندمتغیره نشان داده که متغیر نگرش زیست محیطی بیشترین تأثیر را بر مصرف پایدار دارد و پس از آن به ترتیب متغیرهای وضعیت تصرف مسکن، جنسیت و تحصیلات بیشترین تأثیر را بر مصرف پایدار دارند. ضریب تعیین تعدیل شده این متغیرها 102/0 است و این متغیرها درمجموع، 2/10 درصد از واریانس متغیر مصرف پایدار را تبیین می کنند. آلودگی هوا و خشکسالی و کمبود آب از مهم ترین مشکلات زیست محیطی شهر اصفهان هستند. اهمیت کنش های مصرفی پایدار افراد در حفاظت از محیط زیست و نقش نگرش های زیست محیطی آن ها در این کنش ها، بیان گر نیاز به انجام مطالعات بیشتر در این زمینه است. آگاه ساختن افراد نسبت به مشکلات زیست محیطی و نقش آن ها در حفاظت از محیط زیست، تغییر نگرش آن ها نسبت به محیط زیست و ترغیب آن ها به انجام کنش های (مصرفی) پایدار، و هم چنین ایجاد بسترهای مناسب برای کنش های (مصرفی) پایدار، نیازمند سرمایه گذاری و سیاست گذاری بیشتر در این حوزه است.

این پ‍ژوه‍ش ب‍ا ه‍دف ت‍ع‍ی‍ی‍ن راب‍طه س‍ب‍ک زندگی اسلامی با میزان مصرفگرایی از نظر شهروندان اصفهانی در سال 1393 ان‍ج‍ام شد. روش، ت‍وص‍ی‍ف‍ی از ن‍وع ه‍م‍ب‍س‍ت‍گ‍ی و ج‍ام‍ع‍ه آم‍اری شامل تمام خانواده های ساکن در 14 منطقه شهر اصفهان بودند که 300 ن‍ف‍ر از شهروندان به صورت تصادفی خوشه ای ب‍رای ش‍رک‍ت در پ‍ژوه‍ش ان‍ت‍خ‍اب ش‍دن‍د. اب‍زار ج‍م‍ع آوری اطلاع‍ات شامل پرسشنامه سبک زندگی اسلامی کاویانی (1388) و پ‍رس‍ش‍ن‍ام‍ه محقق ساخته مصرفگرایی است. ب‍ه م‍ن‍ظور ت‍ج‍زی‍ه و ت‍ح‍ل‍ی‍ل داده ها از آزمونهای رگرسیون چندگانه، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یکراهه اس‍ت‍ف‍اده ش‍د. ت‍ح‍ل‍ی‍ل اطلاع‍ات ن‍ش‍ان داد ک‍ه ب‍ی‍ن مصرفگرایی با ابعاد سبک زندگی اسلامی شامل تفکر و علم (r=0.198)، خانوادگی (r=0.267)، اجتماعی (r=0.406)، اخلاقی (r=0.213)، مالی(r=0.403)، باورها (r=0.339)، راب‍طه م‍ع‍ن‍ی داری هست. از ب‍ی‍ن م‍ت‍غ‍ی‍ره‍ای م‍ورد م‍طال‍ع‍ه، ب‍ه‍ت‍ری‍ن پ‍ی‍ش ب‍ی‍ن‍ی ک‍ن‍ن‍ده مصرفگرایی خانواده ها در گ‍ام اول، بعد مالی و در گ‍ام دوم، بعد اجتماعی ب‍ود. هم چنین میان مصرفگرایی خانواده ها از نظر متغیرهای جمعیت شناختی (جنسیت، سن، تعداد اعضای خانواده، تعداد فرزندان، تعداد افراد شاغل در خانواده، تحصیلات پدر، شغل پدر، تحصیلات مادر، شغل مادر) تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف این تحقیق، بررسی رابطه مشارکت سیاسی شهروندان اصفهانی با احساس امنیت اجتماعی آنان است. مشارکت سیاسی فعالیت هایی است که شهروندان به طور مستقیم یا غیرمستقیم برای تاثیرگذاری بر گزینش اعضای دولت و حکومت، یا برنامه ها و فعالیت های آنها انجام می دهند. مشارکت سیاسی شهروندان در شرایط احساس امنیت اجتماعی شکل می گیرد و همراه با ادراک سیاسی و کاربست آن در جامعه استمرار می یابد. احساس امنیت اجتماعی از جمله ملزومات اساسی توسعه پایدار و موزون یک جامعه به شمار می رود. احساس امنیت به معنای آرامش روحی و روانی در برابر خطرها و حوادثی است که در زندگی روزمره فرد را تهدید می کند. در استقرار سازوکارهای امنیت اجتماعی، نقش مشارکت مردم بیش از هر اقدام سخت افزارایانه ای حایز اهمیت است. چرا که برآیند مطلوب هر نظام سیاسی که چگونگی فضای امنیتی جامعه نیز متاثر از آن است، عبارت از میزان رضایتی است که آحاد مردم از عملکرد آن نظام در تعامل با محیط پیرامونی دارند. روش تحقیق پژوهش در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایشی است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش نیز شهروندان بالای هجده سال ساکن در مناطق چهارده گانه شهر اصفهان هستند. که بر اساس سرشماری سال 1385، تعداد آنها 1248754 نفر است. با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری سهمیه ای تعداد 384 به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. یافته ها نشان داد که همبستگی معناداری بین ابعاد مشارکت سیاسی با احساس امنیت اجتماعی وجود دارد.

اپیدمی کووید 19، عصر حاضر را با مخاطراتی جدید و دامن گستر مواجه کرده است. پژوهش حاضر، ابتدا تجربۀ زیستۀ شهروندان اصفهانی از آسیب‎‎‍پذیری دوران کرونا را واکاوی می‏کند و سپس میزان آسیب پذیریِ گروه های مختلف اجتماعی را در جامعۀ آماری کل شهروندان اصفهانی می سنجد. پژوهش حاضر، از نظر روش شناسی یک تحقیق ترکیبی از نوع متوالی کیفی-کمی است. روش کیفی از نوع پدیدارشناسی است. بر این اساس با استفاده از تکنیک نمونه گیری هدفمند[1] ، تعداد 30 نفر از افرادی انتخاب شدند که به اقتضای شرایط خویش، تجربۀ آسیب‎دیدگی بیشتری از کروناویروس داشتند . مصاحبه ها از نوع نیمه ساختاریافته بود. پس از پیاده سازی مصاحبه ها و تبدیل گفت وگوها به متن، داده ها با استفاده از روش تحلیل دادۀ کولایزی[2] کدگذاری و تفسیر شد. در بخش کمی، با انجام تحقیق پیمایشی، میزان «آسیب پذیری شهروندان اصفهانی از مواجهه با کرونا» بر نمونه‎ای معرف از کل شهروندان 19 تا 64 سالۀ شهر اصفهان، سنجش شد. با استفاده از فرمول کوکران و شیوۀ نمونه گیری سهمیه‎ای، 483 نفر از شهروندان مطالعه شدند. نتایج بخش کیفی نشان داد شهروندان اصفهانی طی زندگی در شرایط کرونایی و برهمکنشی‎های اجتماعی با این شرایط، آسیب‎های مختلفی را تجربه‎ کرده‎اند که در پنج مقولۀ آسیب های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و نهادی قرار گرفته اند. نتایج آزمون فرضیات نشان داد در آسیب‎‍های اقتصادی، شغلی و اجتماعی، میانگین نمرات پاسخگویان از حد متوسط نرمال پایین تر است و گویای آن است که شهروندان اصفهانی از لحاظ اقتصادی و اجتماعی آسیب پذیری کمتری داشته اند، اما در حوزۀ آسیب‎های فرهنگی، نهادی و آموزشی، میانگین نمرات پاسخگویان بالاتر از حد متوسط نرمال است. میزان آسیب‎پذیری در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و آموزشی، در بین طبقات مختلف اجتماعی به گونه‎‍ای معنادار متفاوت است، اما در دیگر ابعاد تفاوت معناداری در بین طبقات مختلف اجتماعی وجود ندارد. بنابراین، آسیب‎پذیری شهروندان اصفهانی از شرایط همه گیری کرونا، ناشی از فقدان نظام منسجم و کارآمد مدیریت بحران‎ در کشور، بیشتر از نوع فرهنگی و نهادی است، حال آنکه در سطوح اجتماعی و اقتصادی توانسته اند خود را با شرایط اپیدمی سازگار کنند. این نتایج تلویحات کاربردی در تدوین مداخلات برای بحران های کنونی و آیندۀ کلان شهر اصفهان و چه بسا جامعۀ ایران خواهد داشت. [1]. Purposive sampling[2]. Colaizzi’s method of data analysis